Ο ΒΛΑΧΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ ΘΗΒΑΣ

Κάθε χρόνο την Κυριακή της Τυρινής (τελευταία Κυριακή της Αποκριάς) και την Καθαρή Δευτέρα (πρώτη μέρα της μεγάλης νηστείας), τούτη την εποχή της άνοιξης, της βλάστησης και της γονιμότητας, εδώ και 200 χρόνια, στην αμπελοστεφάνωτη επτάπυλη Θήβα, πόλη πανάρχαιη και σεβαστή στην ιστορία και την παράδοση, πατρίδα του αμπελιού και του κρασιού, γενέτειρα του Βάκχου, σμίγουν τα προαιώνια στοιχεία της Διονυσιακής λατρείας με τη σύγχρονη χριστιανική πίστη, σ’ ένα πολυσήμαντο, λαϊκό έθιμο, το «ΒΛΑΧΙΚΟ ΓΑΜΟ», που γίνεται σε τέσσερις γιορτινές μέρες. Την Τσικνοπέμπτη, την Κυριακή της Τυρινής, την Καθαρή Δευτέρα και των Αγίων Θεοδώρων.

Ο Βλάχικος Γάμος της Θήβας αποτελεί σατυρική παραλλαγή τέλεσης ποιμενικού γάμου και εμφανίζεται σαν αποκριάτικο έθιμο περί τα μέσα του 19^ου αιώνα στην πόλη της Θήβας.

Ενσωματώνει με τρόπο θαυμαστό κατά τους λαογράφους, στοιχεία από έθιμα και συνήθειες των βλάχικων πληθυσμών που εγκαταστάθηκαν στη Θήβα (Βλαχομαχαλάς), μετά την κάθοδό τους από την περιοχή του Ασπροπόταμου της Πίνδου λίγα χρόνια από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, με στοιχεία της πανάρχαιας Διονυσιακής λατρείας που διασώζονται στις μνήμες των ντόπιων κατοίκων της Θήβας, γενέτειρας πόλης του Διονύσου.

Όλα θυμίζουν τον Διόνυσο… Το ομαδικό γλέντι, το μεθύσι, η πομπή, ο Πυρρίχιος χορός, τα φλάμπουρα με τα γαρυφαλλοστόλιστα πορτοκάλια, οι γκλίτσες (παραλλαγές των βακχικών θυρσών), η τσουχτερή σάτιρα, οι αισχρολογίες και τα πειράγματα, ο χορός και η ακατάσχετη οινοποσία, τα πηδήματα και οι κραυγές, ο πανούσης (αναπαράσταση του υπηρέτη) με το υπερμεγέθης ομοίωμα φαλλού και τα κουδούνια που κρέμονται στα σκέλια του, οι θεατρίνοι, που λέγονται και «γελοίοι» με την ιδιόμορφη φορεσιά τους (κατσάρια δεμένα στις άσπρες κάλτσες σαν αρχαία σανδάλια, με κλαριά κισσού στα κεφάλια τους) και τα καμώματά τους, ο χορός του «πεθαμένου», που συμβολίζει την ανάσταση της φύσης, τη νίκη της ζωής πάνω στον θάνατο, είναι λίγα από τα σημάδια που μαρτυρούν ότι τούτος ο «Γάμος», το πολυσήμαντο αυτό λαϊκό αφιέρωμα είναι κατάλοιπο της πανάρχαιας οργιαστικής Διονυσιακής λατρείας.

Οι Απόκριες στη Θήβα, λοιπόν, είναι μία πρωτότυπη, αυθεντική, ελληνική επιλογή για τον επισκέπτη, που δεν ζηλεύει τίποτα από τα καρναβάλια-κακέκτυπα, πιθανόν, των άλλων χωρών. Είναι Απόκριες γνήσιες, ποτισμένες από την Ιστορία της δικής μας χώρας και του δικού μας πολιτισμού, συνδεδεμένες άρρηκτα με την παραδοσιακή διασκέδαση, που δίνουν στον επισκέπτη την ευκαιρία να βιώσει μια εμπειρία ζωής, χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψει χρήματα, στην δύσκολη συγκυρία που διάγουμε.

Συγκεκριμένα, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να παρακολουθήσει αλλά να συμμετέχει στην αναβίωση του Βλάχικου Γάμου μέσα από τα δρώμενα των εορταστικών ημερών.

Την Τσικνοπέμπτη «πιάνονται» τα προζύμια για τον Βλάχικο Γάμο. Τα «μπουλούκια», οι παρέες δηλαδή των Βλάχων, συγκεντρώνονται το βράδυ στις ταβέρνες της πόλης μαζί με τους παρευρισκομένους και διασκεδάζουν μέχρι πρωίας με νταούλια και πίπιζες. Όλα προμηνύουν τις χαρές και τα μεθύσια που θα έρθουν.

Την Κυριακή της Τυρινής το μεσημέρι, οι «Καπεταναίοι» με τον Πανούση (υπηρέτη), το Φλάμπουρο και τα τοπικά όργανα, νταούλι και

πίπιζα, φέρνουν βόλτα τα βλάχικα κονάκια και συναθροίζουν τα παλικάρια του «μπουλουκιού», τους Βλάχους,  Μακεδόνες και Λιάπηδες. Οι παρέες συγκεντρώνονται στον κεντρικό πεζόδρομο, την οδό Επαμεινώνδα και την πλατεία της Θήβας, με χορούς, τραγούδια και ασταμάτητο γλέντι και ποτό μέχρι αργά τη νύχτα.

Την Καθαρά Δευτέρα το πρωί… σκούζει ο «σκάρος» (εγερτήριο των Βλάχων, εωθινό). Κάθε «μπουλούκι» ανάβει τη φωτιά στην κεντρική πλατεία, στον πεζόδρομο της οδού Επαμεινώνδα, και ψήνεται στη θράκα η «προπύρα», η πίτα της νύφης. Γύρω από την φωτιά τα παλικάρια χορεύουν τον Πυρρίχιο χορό. Γλέντι και ποτό μέχρι τις 12.00 το μεσημέρι, οπότε και οι παρέες συγκεντρώνονται στο γραφικό ξωκλήσι της «Αγιατριάδας» για φαγητό και για τις στερνές σκοτούρες της γαμήλιας «πομπής» και της τελετής του «γάμου».

Όλοι μαζί οι Βλάχοι στρώνουν κοινό τραπέζι με νηστίσιμα φαγητά, τα οποία μοιράζονται μαζί με τους επίσημους καλεσμένους και όλο τον κόσμο των επισκεπτών και τσουγκρίζουν μαζί τους τα ποτήρια με την εκλεκτή ρετσίνα της Θήβας.

Στις 2 το μεσημέρι ξεκινάει η γαμήλια πομπή, με το ζεύγος ανεβασμένο σε άμαξα, την οποία σέρνουν διαλεχτά άλογα. Τα «μπουλούκια» και οι επισκέπτες ακολουθούν χορεύοντας και όλοι εύχονται στο ζεύγος «βίον ανθόσπαρτων». Η πομπή θα καταλήξει στον πεζόδρομο του Επαμεινώνδα, όπου είναι τοποθετημένες οι καλύβες των συμπεθέρων.

Εκεί θα γίνει το «ξύρισμα» του γαμπρού και ο φημισμένος σκωπτικός διάλογος των δύο συμπεθέρων για το… «ελάττωμα» της νύφης. Κοινολογείται το μεγάλο μυστικό της νύφης και τελικά τα συμπεθεριά ξεδιαλύνουν τις διαφορές τους και συμφωνούν για τον γάμο των παιδιών τους.

Το γλέντι κορυφώνεται και τα νταούλια των Βλάχων που θα χορεύουν  θα ακούγονται μέχρι το πρωί της Τρίτης.

 Το αποκορύφωμα του εθίμου είναι ο χορός του «πεθαμένου», προχριστιανικό κατάλοιπο, πανάρχαιος χορός που συμβολίζει το τέλος του Χειμώνα και τη γέννηση της Άνοιξης με την βλάστηση και την γονιμότητα.

Μετά από μία εβδομάδα, στην εορτή των Αγίων Θεοδώρων, η νύφη επιστρέφει στο πατρικό της σπίτι για να επισκεφτεί τους δικούς της, και το γεγονός αυτό γίνεται αφορμή για νέα γλέντια χορούς.

Στη Θήβα λένε ότι κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα όλα αναγεννώνται και η φύση ανανεώνεται. Και βέβαια, οι Βλάχοι ανανεώνουν το ραντεβού τους για την επόμενη χρονιά με την ευχή: «και του χρόνου στο μέτρο!», που σημαίνει, του χρόνου, να μετρηθούμε και να μην λείπει κανείς!

Ο επισκέπτης δεν είναι απλός θεατής σε ένα ξενόφερτο καρναβάλι, αλλά μπορεί να συμμετέχει ενεργά σ’ αυτό το παραδοσιακό έθιμο γλεντιού και ξεφαντώματος με ελληνικό χαρακτήρα!

Τα κεράσματα κατά τη διάρκεια του εθίμου είναι δωρεάν, τόσο σε κρασί όσο και σε εδέσματα.

Το κυριότερο πλεονέκτημα είναι η εγγύτητα της πόλης στην Αθήνα, απέχει μόλις 86 χιλιόμετρα, με εύκολη πρόσβασή μέσω της Εθνικής Οδού Αθηνών – Λαμίας.

ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΘΗΒΑΙΩΝ

ΕΛΑΤΕ ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΣΟΥΜΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ!

ΣΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ!!!!!!!!!!